In verband met het overlijden van Jeroen Willems zond de VARA gisteravond de speelfilm 'Majesteit' opnieuw uit, waarin de acteur de rol van Prins Claus speelde en daarvoor in 2012 het Gouden Kalf voor beste mannelijke bijrol verkreeg. Omdat discretie nu eenmaal de hoeksteen van de constitutionele monarchie is — en iedereen die direct bij het hof betrokken is er stelselmatig het zwijgen toe doet — weet de kijker niets te weten: alles is in beginsel en ten principale wilde speculatie. Desalniettemin is het script op een wijze opgebouwd dat het getoonde enigszins plausibel overkomt, met een gevoel dat het 'in het echt ook best wel eens zo zou kunnen zijn', echter zonder dat de kijker in een ongemakkelijke voyeuristische positie gemanoeuvreerd wordt.
Troonrede uit 'Majesteit' (Holland Film, 2010)
De veronderstelling van sommige progressieve, republikeinse — voor wat het waard is — politici als zou de monarchie een weliswaar hinderlijk maar relatief onschuldig Fremdkörper binnen ons politiek bestel zijn, wordt in deze film op overtuigende wijze weerlegd. De constitutionele monarchie blijkt veel meer dan 'slechts' een bestuurlijk ongemak, en veel meer dan alleen maar een charmant weeffoutje dat uiterst moeizaam democratie verdraagt. De duiding van Prof. H.W. Von der Dunk is wellicht treffender, die ons politieke systeem vergeleek met de mythische Minotaurus, waarbij de monarchie als een vreemde kop aan het lichaam van onze democratie is vastgeklonken, en dat nu al twee eeuwen wezenloos ronddoolt op Het Binnenhof. In plaats van de sussende nevenschikking verhoudt de monarchie zich in werkelijkheid als weerspannig bovenschikkend middeleeuws relict, dat onophoudelijk schuurt en frictie oplevert in combinatie met ieder democratisch beginsel. De dramatische bekentenis die de koningin in de film in plaats van de troonrede improviseert, kan dan ook begrepen worden als een bevrijdende catharsis, zoals die wel vaker plaatsvindt aan het einde van een levenscyclus.
'Majesteit' mondt uit in de meest fundamentele vraag waar ons hybride politiek systeem mee worstelt: ligt de soevereiniteit nu bij het volk of bij de monarch? In feite heeft onze democratie — waar de wezensvreemde monarchie aan is vastgeklonken — twee kapiteins op één schip, maar wie heeft het uiteindelijk en in allerlaatste instantie voor het zeggen? De dramatiek van de film ligt echter niet bij een cynische oude dame die haar eigen beroep (terecht, overigens) als 'belachelijk' beschouwt, en evenmin in het ongemak dat zij zou ervaren door als enige Nederlander geen recht op een vrije mening te hebben. Immers, daar staat zowel een ministeriële bescherming als een meer dan riante vergoeding tegenover. Maar toch reikt het eigenlijke drama veel verder dan het private domein van die ene familie. Het echte drama overstijgt het tegen-beter-weten-in tóch instand houden van een volstrekt onhoudbaar systeem: duister, verkrampt, irrationeel, ondemocratisch, oncontroleerbaar en onredelijk tegelijkertijd.
In deze film wordt een meningsverschil tussen het regeringshoofd en de regeringsleider namelijk beslecht in het voordeel van de premier. Het wérkelijke en állergrootste drama is de principiële onzekerheid over de vraag hoe vaak in soortgelijke gevallen de balans doorslaat ten faveure van een ongekozen en onaanspreekbaar staatshoofd.
¶
Troonrede uit 'Majesteit' (Holland Film, 2010)
De veronderstelling van sommige progressieve, republikeinse — voor wat het waard is — politici als zou de monarchie een weliswaar hinderlijk maar relatief onschuldig Fremdkörper binnen ons politiek bestel zijn, wordt in deze film op overtuigende wijze weerlegd. De constitutionele monarchie blijkt veel meer dan 'slechts' een bestuurlijk ongemak, en veel meer dan alleen maar een charmant weeffoutje dat uiterst moeizaam democratie verdraagt. De duiding van Prof. H.W. Von der Dunk is wellicht treffender, die ons politieke systeem vergeleek met de mythische Minotaurus, waarbij de monarchie als een vreemde kop aan het lichaam van onze democratie is vastgeklonken, en dat nu al twee eeuwen wezenloos ronddoolt op Het Binnenhof. In plaats van de sussende nevenschikking verhoudt de monarchie zich in werkelijkheid als weerspannig bovenschikkend middeleeuws relict, dat onophoudelijk schuurt en frictie oplevert in combinatie met ieder democratisch beginsel. De dramatische bekentenis die de koningin in de film in plaats van de troonrede improviseert, kan dan ook begrepen worden als een bevrijdende catharsis, zoals die wel vaker plaatsvindt aan het einde van een levenscyclus.
'Majesteit' mondt uit in de meest fundamentele vraag waar ons hybride politiek systeem mee worstelt: ligt de soevereiniteit nu bij het volk of bij de monarch? In feite heeft onze democratie — waar de wezensvreemde monarchie aan is vastgeklonken — twee kapiteins op één schip, maar wie heeft het uiteindelijk en in allerlaatste instantie voor het zeggen? De dramatiek van de film ligt echter niet bij een cynische oude dame die haar eigen beroep (terecht, overigens) als 'belachelijk' beschouwt, en evenmin in het ongemak dat zij zou ervaren door als enige Nederlander geen recht op een vrije mening te hebben. Immers, daar staat zowel een ministeriële bescherming als een meer dan riante vergoeding tegenover. Maar toch reikt het eigenlijke drama veel verder dan het private domein van die ene familie. Het echte drama overstijgt het tegen-beter-weten-in tóch instand houden van een volstrekt onhoudbaar systeem: duister, verkrampt, irrationeel, ondemocratisch, oncontroleerbaar en onredelijk tegelijkertijd.
In deze film wordt een meningsverschil tussen het regeringshoofd en de regeringsleider namelijk beslecht in het voordeel van de premier. Het wérkelijke en állergrootste drama is de principiële onzekerheid over de vraag hoe vaak in soortgelijke gevallen de balans doorslaat ten faveure van een ongekozen en onaanspreekbaar staatshoofd.
3 opmerkingen:
Een zeer knap staaltje van overredingskracht van Wendela, de meest echte en oprechte republikein die Nederland rijk is. Nooit heb ik die film willen zien maar nu zal ik dat alsnog doen.
Beste redactie:,
Zelf heb ik een artikeltje geschreven over de waarde van het geld. Leest u dat eens goed. Het staat op de site van Boinnk. U mag het gratis, dus vrij van baten overnemen.
Onze hoofdredactie is zojuist met kerstreces gegaan en zal pas weer in het nieuwe jaar vergaderen. Misschien kunt u zich tot onze Divisie Economie of onze financiële redactie wenden.
Een reactie posten