Beedje

Bij ieder staatsbezoek van ons land aan een republiek word ik altijd een beetje bevangen door een gevoel van plaatsvervangende schaamte. Dat ongemak wordt veroorzaakt doordat ik mij als burger vertegenwoordigd zie worden door iemand die niet is gekozen bij iemand die wél over een legitiem democratisch mandaat beschikt. Omdat de Nederlandse staatshoofden een onvoorstelbaar laag ontwikkeld gevoel voor schaamte hebben, doe ik dat dan dus maar even voor ze. Maar vervelend blijft het wel.

Dat gevoel van vervreemding neemt toe op een moment als vandaag, waarbij onze aanstaande koning de inauguratie van een andere monarch bijwoont. De katholieke kerkvorst is namelijk wél gekozen, weliswaar in een hele rare traditie en door een college van kardinalen van vaak zeer twijfelachtig allooi. In tegenstelling tot de Nederlandse koningen bekleedt de paus zijn heilige stoel niet op grond van populariteitspeilingen onder de aanhangers van het katholieke geloof, maar is toch op de een of andere manier gekozen. In ieder geval een beetje.

Nu was een gekozen koning in de oudheid niet ongebruikelijk, bepaald niet zelfs. Zo verhaalt de bijbel al van de eerste koning Saul, nadat God de Israëlieten opdracht gegeven had 'uit hun midden een koning te kiezen'. In de middeleeuwen was zo'n gekozen koning meestal wel een beetje de sufferd van de familie, want de omringende adel wilde immers geen al te krachtige figuur boven hen. Gekozen of niet: een koning moest zeker geen sterke persoonlijkheid zijn en vooral goed zijn te manipuleren. Als zodanig voldoet Willem-Alexander dus uitstekend aan zo'n middeleeuws koningsprofiel, hoewel het natuurlijk een allesbehalve geruststellende gedachte is.

---

Intussen rommelt het thuis gestaag verder. Op de achtergrond van de hysterie rondom de inhuldiging, de voorbereidingen van het nationale feel good moment, de onophoudelijke stortvloed van pamfletten en oranjeprullaria, tekenen zich de contouren af van een decor dat steeds grimmiger wordt. Alle politieverloven zijn inmiddels ingetrokken, wier bevoegdheden onder verwijzing naar een 'substantiële' terreurdreiging aanzienlijk zijn vergroot. De familie is bang; bang voor hun flinterdunne SBS-6 mandaat.

Naast de twee onverschillige SP-Kamerleden besloot de Partij voor de Dieren vandaag eveneens om af te zien van een eed van trouw aan onze nieuwe koning. Maar toen het clubje van Thieme meedeelde dat zij — in tegenstelling tot de SP'ers — echter wél de inhuldiging wilde bijwonen, brak er bij de organisatie toch even een lichte paniek uit. Hun oplossing is echter even simpel als potsierlijk: de PvdD'ers krijgen geen plaats tussen de andere parlementariërs in de kerk en worden gewoonweg niet opgeroepen om te eed te zweren.

Achter deze daad van de PvdD schuilt echter een allesbehalve republikeinse gedachte, en is bovendien beduidend minder heroïsch dan zij op het eerste gezicht lijkt. Immers, iedereen weet dat Thieme c.s. de eed weigert omdat de koning een hermelijnen mantel zal dragen, en haar partij de koninklijke rechten niet wenst te beschermen waar het om zijn jachtlust gaat. Maar in plaats van dat ronduit te verklaren en haar plaats tussen haar collega-kamerleden op te eisen alsmede te persisteren om toch opgeroepen te worden omdat de inhuldiging immers formeel een vergadering van de Staten-Generaal is, laat Thieme zich gedwee tussen het publiek plaatsen. Als reden geeft Thieme nu op dat zij bij haar installatie als Kamerlid reeds trouw gezworen heeft aan de grondwet, om vervolgens Beatrix met een guitige glimlach te parafraseren: 'Anders zou het een toneelstukje worden'. Maar het is van tweeën een: ófwel de eed weigeren omdat je wel wat beters weet te verzinnen dan al die rare poespas op je vrije dag, ófwel de eed weigeren om een helder politiek signaal af te geven.

¶
'Om het feestje niet te missen' je principiële bezwaren tegen de monarchie niet durven uitspreken; 'om het feestje niet te missen' je als gekozen lid van de Staten-Generaal opzij laten duwen; 'om het feestje niet te missen' de kans laten liggen om drie oorverdovende stiltes te laten vallen tijdens de eed van trouw,— maar om het feestje niet te verpesten echter wél driewerf 'hoera' roepen voor de nieuwe koning. Thieme kiest er daarom liever voor om de eed slechts een beetje af te leggen. Een beedje om geen feestje te hoeven missen, dat is pas écht een toneelstukje.

Daar is inderdaad weinig heldhaftigs aan.



¶