"Der Gast, und ist er noch so schlecht,
er muß geehret werden!"
Der Schlesische Schwan
Inmiddels is het stof wat neergedwarreld rondom de onverwachte majesteitelijke bemoeienissen met de kabinetsformatie. Iedereen heeft er zijn zegje over kunnen doen, en alles lijkt weer bij het oude. Lijkt, want of dat ook daadwerkelijk zo is kunnen we nooit te weten komen. Misschien zijn er toch wel instructies meegegeven vanuit Huis ten Bosch — maar misschien inderdaad ook niet — dat is nu eenmaal inherent aan het duistere torenkamertje in het Huis van Thorbecke. Achteraf bezien had de actie veel weg van een buitengesloten kleuter die niet meer mee mocht spelen in de zandbak, en daarom ging zitten klieren. Toch gaat deze vergelijking niet helemaal op.
RTL Nieuws maakte een reconstructie van wat er zich op die bewuste dag heeft afgespeeld en zou zich moeten laten lezen als een spannend jongensboek, maar niets is minder waar. Het betreft slechts een chronologische ordening van feiten — voor zover bekend — die uiteindelijk leidt tot een buitengewoon genânte situatie voor de betrokken politici. De kleuter buiten de zandbak had onverwacht een grote steen in de blubber gegooid, en iedereen stond er een beetje bedremmeld bij. Wat er in de reconstructie mist is een weergave van het gesprek zoals dat tussen Van Miltenburg, Bos en Kamp plaatsvond. Men kan er gevoeglijk van uitgaan dat daar eerst grondig is gevloekt, terwijl er in allerijl een manier gevonden moest worden om de koningin — zoals altijd — uit de wind te houden. De oplossing was even onnozel als verkrampt: terwijl Wouter Bos reeds had aangegeven dat het initiatief om de majesteit te bezoeken van de nieuwe Kamervoorzitter was, werd besloten dat het een idee van Bos én Kamp was. Meligheid alom, want niemand geloofde het immers, maar de koningin was tenminste gered.
Het paniekvoetbal, zoals het marketingapparaat rond ons staatshoofd zich de uren erna ontwikkelde, kreeg bijna iets aandoenlijks. Ruud Lubbers, een vertrouweling van mevrouw Van Amsberg, verzekerde ons ervan dat het gesprek, pardon bezoek, vooral niet te begrijpen zou zijn als een inhoudelijke bemoeienis, omdat mevrouw juist erg blij is van haar formatieklus verlost te zijn. En een haastig in elkaar gezette poll wees uit dat Nederland verdeeld was over de koninklijke interventie — overigens een sublieme demonstratie van de vermeende 'eenheidscheppende' rol die de koningin voor Nederland zou vervullen — maar dat terzijde.
Sinds de oranjemonarchie Nederland in 1813 is opgedrongen leunt het familiebedrijf geheel en al op populariteit. Emotie is de kurk waar oranje op drijft, vandaar de indrukwekkende marketingmachinerie rondom de familie. Een enquête onder duizend Nederlanders geeft het handelen van de familie de schijn van een gelegitimeerd democratisch mandaat, maar dat is het allerminst. Rutte en Samsom zitten nu immers ook niet aan de onderhandelingstafel op grond van vage populariteitspeilingen. Neen, deze beide heren zijn gekozen door middel van stemmen. En stemmen kun je tellen, zo simpel is dat. Wie beweert dat de monarchie tóch een democratische grondslag heeft omdat 'uit populariteitspeilingen blijkt dat...' — zou zich kunnen afvragen waarom de familie zich nog nooit verkiesbaar heeft willen (durven?) stellen.
Toch is hiermee nog niet alles gezegd. Een kiezersmandaat is één, en inderdaad van fundamenteel belang voor een legitiem democratisch bestel. Maar, zoals we thans in de Noord-Afrikaanse landen zien waar weliswaar gestemd kan worden, blijkt een uitgebrachte stem van bitter weinig waarde zolang die niet kan steunen op de pijlers van een rechtsstaat. De rechtsstaat, waarin een democratie ingebed dient te liggen, voegt een belangrijke morele dimensie toe aan een democratisch politiek stelsel: bijvoorbeeld door de scheiding der machten, basale principes toe te passen zoals hoor & wederhoor, en aanspreekbaarheid — respons-abilité van iedereen. En precies aan dat laatste ontbreekt het in onze verkrampte constitutionele monarchie.
Als het Goddelijk Uitverkoren Staatshoofd zonodig een bommetje in de politieke zandbak wil werpen, prima; dan zou het echter wél zo aardig zijn als zij ook nog eens gekozen zou zijn. Maar nog veel belangrijker: dan zouden we haar daar ook graag op kunnen aanspreken, en dat hoeft echt niet per se op een verwijtende manier te gebeuren. Dan hoeven we niet — om maar eens zo'n volslagen idioot voorbeeld te noemen — aan de hand van het feit of mevrouw al dan niet een hoed draagt, proberen af te leiden of zij een staats- of privébezoek aflegt. Gewoon alleen maar eventjes iets vragen kan niet, simpelweg omdat mevrouw wettelijk onaanspreekbaar is, want die rare schijneenheid van de kroon moet immers tegen elke prijs opgehouden worden. Wie de koningin iets zou willen vragen over haar bemoeienissen met de coalitieonderhandelingen wordt doorverwezen naar één van beide onderhandelaars, die namelijk tegelijkertijd verantwoordelijk voor haar doen en laten is. Kan het krommer?
Nu staan er drie volwassen politici als beteuterde kleuters met hun chocolade-besmeurde monden te beweren dat ze écht niets uit de koektrommel hebben gepikt. En zo strompelt de monarchie voort.
¶
er muß geehret werden!"
Der Schlesische Schwan
Inmiddels is het stof wat neergedwarreld rondom de onverwachte majesteitelijke bemoeienissen met de kabinetsformatie. Iedereen heeft er zijn zegje over kunnen doen, en alles lijkt weer bij het oude. Lijkt, want of dat ook daadwerkelijk zo is kunnen we nooit te weten komen. Misschien zijn er toch wel instructies meegegeven vanuit Huis ten Bosch — maar misschien inderdaad ook niet — dat is nu eenmaal inherent aan het duistere torenkamertje in het Huis van Thorbecke. Achteraf bezien had de actie veel weg van een buitengesloten kleuter die niet meer mee mocht spelen in de zandbak, en daarom ging zitten klieren. Toch gaat deze vergelijking niet helemaal op.
Het paniekvoetbal, zoals het marketingapparaat rond ons staatshoofd zich de uren erna ontwikkelde, kreeg bijna iets aandoenlijks. Ruud Lubbers, een vertrouweling van mevrouw Van Amsberg, verzekerde ons ervan dat het gesprek, pardon bezoek, vooral niet te begrijpen zou zijn als een inhoudelijke bemoeienis, omdat mevrouw juist erg blij is van haar formatieklus verlost te zijn. En een haastig in elkaar gezette poll wees uit dat Nederland verdeeld was over de koninklijke interventie — overigens een sublieme demonstratie van de vermeende 'eenheidscheppende' rol die de koningin voor Nederland zou vervullen — maar dat terzijde.
Sinds de oranjemonarchie Nederland in 1813 is opgedrongen leunt het familiebedrijf geheel en al op populariteit. Emotie is de kurk waar oranje op drijft, vandaar de indrukwekkende marketingmachinerie rondom de familie. Een enquête onder duizend Nederlanders geeft het handelen van de familie de schijn van een gelegitimeerd democratisch mandaat, maar dat is het allerminst. Rutte en Samsom zitten nu immers ook niet aan de onderhandelingstafel op grond van vage populariteitspeilingen. Neen, deze beide heren zijn gekozen door middel van stemmen. En stemmen kun je tellen, zo simpel is dat. Wie beweert dat de monarchie tóch een democratische grondslag heeft omdat 'uit populariteitspeilingen blijkt dat...' — zou zich kunnen afvragen waarom de familie zich nog nooit verkiesbaar heeft willen (durven?) stellen.
Als het Goddelijk Uitverkoren Staatshoofd zonodig een bommetje in de politieke zandbak wil werpen, prima; dan zou het echter wél zo aardig zijn als zij ook nog eens gekozen zou zijn. Maar nog veel belangrijker: dan zouden we haar daar ook graag op kunnen aanspreken, en dat hoeft echt niet per se op een verwijtende manier te gebeuren. Dan hoeven we niet — om maar eens zo'n volslagen idioot voorbeeld te noemen — aan de hand van het feit of mevrouw al dan niet een hoed draagt, proberen af te leiden of zij een staats- of privébezoek aflegt. Gewoon alleen maar eventjes iets vragen kan niet, simpelweg omdat mevrouw wettelijk onaanspreekbaar is, want die rare schijneenheid van de kroon moet immers tegen elke prijs opgehouden worden. Wie de koningin iets zou willen vragen over haar bemoeienissen met de coalitieonderhandelingen wordt doorverwezen naar één van beide onderhandelaars, die namelijk tegelijkertijd verantwoordelijk voor haar doen en laten is. Kan het krommer?
Nu staan er drie volwassen politici als beteuterde kleuters met hun chocolade-besmeurde monden te beweren dat ze écht niets uit de koektrommel hebben gepikt. En zo strompelt de monarchie voort.
3 opmerkingen:
Onbillijke gasten de wang toekeren. Is dat nou des Wendelas?
"En zo strompelt de monarchie voort". We laten het gewoon gebeuren, onder invloed van allerhande rondzingende polls en nietszeggende statistieken, mantra's.
Natuurlijk valt er het 1 en ander aan te merken op de wijze waarop het politieke bestel zich laat meten met de pijlers van de rechtsstaat, maar zelfs dan blijft het stemvee volledige culpabiliteit genieten. En echt niet alleen waar het gaat om het monarchale wezen.
"(..) een buitengesloten kleuter die niet mocht meespelen in de zandbak (...)". Volgens mij is het wel degelijk zo simpel, ook in beschouwing nemende al die lieden die eromheen staan en graag hun hachje willen redden, dan wel hun kans schoon zien om hier politiek munt uit te slaan.
1. Neen.
2. Een vervelende kleuter kun je aanspreken op zijn gedrag, daarom gaat deze vergelijking ook niet helemaal op.
Deze dwingeland moet ook te tuchtigen zijn. Echter, de huidige politieke elite vertikt het. Zij het uit een ouderlijke gemakzucht, dan wel uit politiek opportunisme. Dan is zijn er 2 mogelijke remediën, leveragen of de hele zooi er middels het democratische proces uitwerken. Maar wat te doen, wat te doen...
Een reactie posten