Helemaal voor elkaar

Idealiter zou de koning als lid van de regering zich in de Tweede Kamer moeten verantwoorden, maar helaas zal dat nooit gebeuren. Niet dat het regeringshoofd daar niets te zoeken zou hebben, maar omdat de monarch in beginsel niemand anders dan God verantwoording verschuldigd is. Dat hoeft echter niet te betekenen de politieke macht en invloed van de koning geheel in duistere nevelen gehuld zal moeten blijven, want er zijn van die schaarse momenten waarbij de bestuurlijke voering eventjes naar buiten piept. Weliswaar kan de koning dan nog steeds niet worden aangesproken, maar het geeft wel een idee over de machtsverhoudingen: wie herinnert zich immers de haperende laatste kabinetsformatie niet? De koning die adviezen van de fractieleiders botweg naast zich neerlegde, en op een zeker moment zelfs een gehele winnende fractie negeerde. Tegenover de verleidelijke wens de koning politieke macht te ontnemen, staat de strategische overweging over hoe de republiek daadwerkelijk dichterbij gebracht kan worden. Daarbij geldt evenwel de regel: hoe zichtbaarder de politiek-actieve koning, des te kwetsbaarder hij is. Kortom, breng de politiek-actieve koning in het felle daglicht om daardoor vervolgens de monarchie ter discussie te kunnen stellen.


Met de wijziging van het Reglement van Orde, waarbij de Motie Kolfschoten uit 1971 ten uitvoer wordt gebracht hebben de zichzelf republikein noemende parlementariërs een Pyrrusoverwinning behaald, die zijn weerga niet kent in de geschiedenis van ons politiek bestel. De situatie waarin wij nu beland zijn is nog vele malen erger dan het gevreesde ceremoniële koningschap, waarbij de monarchie steviger aan onze parlementaire democratie wordt vastgeklonken dan ooit te voren. Thans zitten we namelijk met een koning die nog steeds deelneemt aan de regering, die nog steeds geheim overleg met onze bewindsvoerders voert, nog steeds een contraseign kan weigeren, wiens politieke macht en invloed volstrekt onbekend is, maar die door dit parlement politiek geheel en al onzichtbaar is gemaakt. Koekhappen, kransje leggen, troonrede voorlezen, honden wassen, staatsbezoek, mediamoment en kerstverhaal — op grond van welke politiek zichtbare daden zal het parlement de koning of de monarchie nog ter discussie kunnen stellen? Feitelijk blijft er slechts één handeling over waaruit de politieke betrokkenheid van de koning daadwerkelijk en zichtbaar blijkt: de scène op het bordes. Hopen op kamervragen1 over schandaaltjes — voor wat ze waard zijn, want zaterdag moet de auto immers weer 'ns nodig in het sop — is thans alles wat de republikein nog resteert.


Maar eerlijk is eerlijk, de familie heeft het nu wél helemaal voor elkaar. Toen in 1976 de kranten meldden dat 'het openbaar ministerie besloten had prins Bernhard niet strafrechtelijk te vervolgen' liep daarmee de zaak met een sisser af. De monarchie kraakte schijnbaar niet in zijn voegen om de doodeenvoudige reden dat we het niet te zien kregen, tot 32 jaar later toevallig iemand een proefschrift schreef over Joop den Uyl. In tegenstelling tot wat men ruim drie decennia gedacht had ('de monarchie moet blijven want die functioneert immers zo goed') bleek achteraf juist integendeel dat er van alles aan de hand was geweest. Juliana dreigde met aftreden indien haar echtgenoot voor de rechter zou moeten verschijnen, terwijl prinses Beatrix reeds had aangegeven de troon niet te zullen bestijgen. De rest van het verhaal kennen we: het kabinet zwichtte voor de dreiging van een langdurige constitutionele crisis en de monarchie strompelde voort.

Waarom deze anekdote? Welnu, omdat deze week de kranten met een vrijwel identiek bericht kwamen, maar nu dat 'het openbaar ministerie besloten had Jorge Zorreguieta niet strafrechtelijk te vervolgen'. En ook nu lijkt er wederom niets aan de hand, maar is dat ook zo? We weten het niet en kunnen en mogen het ook niet weten, want zo werkt onze constitutionele monarchie nu eenmaal. Dan maar weer speculeren, maar het precedent uit 1976 indachtig, toch minder wild dan de verstokte monarchist ons het liefst zou verwijten. Want wat zullen koningin Amalia's onderdanen over 32 jaar te horen krijgen als iemand dan toevallig op het idee komt om op Rutte's curieuze gedoogkabinet te promoveren? Dat het toch geen beslissing was van het openbaar ministerie, maar dat de schaterende premier het lachen verging toen hij moest zwichten voor een stampvoetende Máxima die met een echtscheiding dreigde? Tegen die tijd zal het ongetwijfeld een interessant item voor SBS Shownieuws of RTL Boulevard zijn, maar meer ook niet. Want alweer, we weten het niet, behalve dat de familie het dit keer echt hélemaal voor elkaar heeft: in onschendbare toestand deelnemen aan de regering en overal mee wegkomen, en dan nu — nou ja, op de bordesfoto na dan — politiek nog eens volkomen onzichtbaar ook.

Met vriendelijke dank aan onze 'republikeinse' parlementariërs.



1 Kamervragen over misdragingen van het koninklijk huis worden bij voorkeur schriftelijk, maar in ieder geval op zeer verontwaardigde toon gesteld teneinde de achterban te imponeren. Antwoorden worden op A4-formaat geretourneerd, en zijn reeds voorzien van twee zeer praktische ponsgaatjes aan de linkerzijde van het papier, zodat het document netjes in de daartoe bestemde ordner kan worden opgeborgen.



8 opmerkingen:

Anoniem zei

Zou deze artikelereeks gebundeld en gepubliceerd kunnen worden om vervolgens in de boekhandel te belanden? Graag.

Bas.L zei

@Anoniem, Ook ik vind dat dit wijder verspreid moet worden. Een boekje, met liefst nog meer aanvullende artikelen zou zeker in de boekwinkel moeten verschijnen.

Bas.L zei

Het gezicht van Beatrix op deze foto straalt het helemaal uit dat ze de zaakjes goed op orde heeft.Zorreguieta hoeft nergens bang voor te zijn. Zij regelt dat wel even. Zij regelt alles.

Karel M zei

deze artikelen zou ik ok wel in een boek willen is volgens mij is de schrijver bob elbracht?

Anoniem zei

Ik zou graag open ID gebruiken maar dat lukt niet
. Hoe moet ik URL invullen? In ieder geval vind ik het belangrijk dat de artikelen van Wendela zoveel mogelijk verspreid worden en wat meneer Zorreguieta betreft: we moeten blijven benadrukken dat die schoft hier niet mag zijn, behalve in de bak.

Wendela de Witt - Bicker zei

Een Open ID kun je aanvragen op http://openid.net/get-an-openid/, of als je een Google-account hebt kun je dat gebruiken. Als je wilt reageren onder Naam/URL kun je behalve je (een) naam eventueel ook je eigen homepage noemen, maar dat hoeft niet.

- zei

Super artikelen!

Anoniem zei

Dat is me te ingewikkeld. Ik heb het idee dat deze artikelenreeks klaar is en ze kunnen als pamflet uitgegeven worden en in de boekhandel komen te liggen. Wat meer publiciteit zou wenselijk zijn. En laten we niet speculeren over wie Wendela is; ze is in ieder geval iemand die kan verwoorden wat veel mensen denken en ze beschikt over een giga feitenkennis.