Ozewiezewoze

Of burgemeester Gerritsen van Zutphen terecht bezwaar maakt tegen woorden met een religieuze connotatie is niet eens zo heel erg belangrijk. Immers, wie met kerst de geboortedag van zijn Heiland en Verlosser gedenkt, bevestigt die mythische waarheid ook met een seculiere kalkoen op zijn bord. Rituele teksten verliezen nu eenmaal aan betekenis, al was het maar om intentionaliteit toe te laten,— en precies daar wringt 'm nu al bijna 75 jaar de schoen. Maar of nu inderdaad het Wilhelmus sinds 10 mei 1932 ons volkslied is, weet eigenlijk niemand. Óns Wilhelmus?


Misschien wauwelden de historici elkaar slechts wat na, want wie in de Handelingen van de Staten-Generaal rond mei 1932 zoekt, of desnoods de kranten doorbladert komt bedrogen uit, want nergens wordt met maar één woord gerept over een nieuw volkslied. Dat een suffende ambtenaar vergeten was het nieuwe volkslied in te schrijven, zoals niet lang geleden plotseling beweerd werd, is al even vragelijk. Vast staat dat er iets merkwaardig verkrampts aan de hand is met het Wilhelmus, en met het zesde couplet in het bijzonder: 'Mijn schild ende betrouwen zijt Gij Oh God mijn Heer'. Dit couplet, dat van ons volkslied in de Tweede Wereldoorlog door de NSB als enige gezongen werd, was om de een of andere reden — je zou haast zeggen: vanzelfsprekend — ook de lievelingsstrofe van de prins-charlatan Bernhard.

Fragment uit: 'The Nazis and the final solution', BBC 2005

Hoe het ook zij, toen in 2005 de BBC-serie 'The Nazis and the final solution' werd uitgezonden, kwam menigeen de melodie van het gezongen Treuelied toch wat ongemakkelijk bekend voor. Een dirigent die in 1932 een orkestwerk ten gehore wilde brengen koos voor alle zekerheid toch maar liever iets anders dan Wagner op zijn repertoirelijst, net zomin zou het handig zijn om gedurende die jaren een uitgebreide studie aan Nietzsche te wijden — al was het maar om iedere schijn tegen en misverstanden te voorkomen.

Want laten we wél zijn: tot 1932 waren alle Nederlanders van Neêrlandsch Bloed, om nog geen jaar voordat Hitler rijkskanselier werd, plotseling van Duitschen Bloed te zijn. Misschien is het wel een morbide practical joke van weergaloos cynische proporties, en huilen ze in het Haagse Bos van het lachen als het Nederlands Elftal met de hand op de borst staat te galmen.