De roep om een republiek komt niet alleen voort uit de instinctieve aversie van velen tegen de platvloerse operette van onze monarchie. Het is vooral een vraag naar bestuurlijke transparantie, een beginsel dat één van de pijlers vormt onder iedere democratische rechtsstaat. Tegelijkertijd realiseren wij ons in alle bescheidenheid dat het 'slechts' een principiële vraag is, want ook een republiek zal kwaadaardige eigenschappen die de mens eigen zijn, zoals corruptie en nepotisme, ook niet kunnen uitbannen.
Maar neem nu Duitsland, waar nog maar kort geleden staatshoofd Christian Wulff het veld moest ruimen, omdat hij van corruptie werd verdacht. Zijn onschendbaarheid werd met meerderheid van stemmen opgeheven, en vervolgens stond de Steuerfahndung voor de deur om zijn administratie in beslag te nemen. Daar is niets mis mee, per slot van rekening gebeurt dat ook met malafide ondernemers, dus waarom niet met een staatshoofd? Het antwoord is van een onthutsende eenvoud: respons-abilité, de mogelijkheid om aangesproken te kunnen worden, is derhalve op dezelfde wijze vervlochten met de idee van de democratische rechtsstaat.
Deze week is de voormalige Franse president Sarkozy aan de beurt. Direct na zijn verkiezingsnederlaag kwam zijn politieke onschendbaarheid te vervallen, en vrijwel onmiddellijk kwam de politie huiszoeking verrichten in zijn woning en drie van zijn kantoren om onderzoek te doen naar vermeende ongeoorloofde partijfinancieringen. Voor niemand leuk, maar het demonstreert wel het grotere zelfreinigend vermogen van een republiek. Gekozen worden is één. Dan de beest uithangen? Prima, maar daarna dan wel even afrekenen: respons-abilité.
Lees dit krantenbericht nog maar eens door, en vervang de naam Sarkozy door Bernhard, Beatrix, Irene of Willem-Alexander. En dan realiseert u zich wat er in een monarchie gebeurt: de zittende premier draait ervoor op, wuift de aantijgingen met een luchtig gebaar weg als 'privé-aangelegenheden'. Voor het overige wordt verwezen naar de RVD die tenslotte reflexmatig zwijgt of ontkent. Zo worden steekpenningen, fiscale sluiproutes en onfrisse vastgoedtransacties stelselmatig weggemasseerd, want 'ons' koningshuis is immers heilig, en dus staat de onderdaan er nog bij te applaudiseren ook. Dat is de monarchie.
Wie een argument zoekt om dit perverse middeleeuwse instituut te desacrificeren en te ontmantelen hoeft alleen maar even de krant open te slaan. Waarom een republiek? Respons-abilité — daarom dus.
¶
Maar neem nu Duitsland, waar nog maar kort geleden staatshoofd Christian Wulff het veld moest ruimen, omdat hij van corruptie werd verdacht. Zijn onschendbaarheid werd met meerderheid van stemmen opgeheven, en vervolgens stond de Steuerfahndung voor de deur om zijn administratie in beslag te nemen. Daar is niets mis mee, per slot van rekening gebeurt dat ook met malafide ondernemers, dus waarom niet met een staatshoofd? Het antwoord is van een onthutsende eenvoud: respons-abilité, de mogelijkheid om aangesproken te kunnen worden, is derhalve op dezelfde wijze vervlochten met de idee van de democratische rechtsstaat.
Deze week is de voormalige Franse president Sarkozy aan de beurt. Direct na zijn verkiezingsnederlaag kwam zijn politieke onschendbaarheid te vervallen, en vrijwel onmiddellijk kwam de politie huiszoeking verrichten in zijn woning en drie van zijn kantoren om onderzoek te doen naar vermeende ongeoorloofde partijfinancieringen. Voor niemand leuk, maar het demonstreert wel het grotere zelfreinigend vermogen van een republiek. Gekozen worden is één. Dan de beest uithangen? Prima, maar daarna dan wel even afrekenen: respons-abilité.
Lees dit krantenbericht nog maar eens door, en vervang de naam Sarkozy door Bernhard, Beatrix, Irene of Willem-Alexander. En dan realiseert u zich wat er in een monarchie gebeurt: de zittende premier draait ervoor op, wuift de aantijgingen met een luchtig gebaar weg als 'privé-aangelegenheden'. Voor het overige wordt verwezen naar de RVD die tenslotte reflexmatig zwijgt of ontkent. Zo worden steekpenningen, fiscale sluiproutes en onfrisse vastgoedtransacties stelselmatig weggemasseerd, want 'ons' koningshuis is immers heilig, en dus staat de onderdaan er nog bij te applaudiseren ook. Dat is de monarchie.
Wie een argument zoekt om dit perverse middeleeuwse instituut te desacrificeren en te ontmantelen hoeft alleen maar even de krant open te slaan. Waarom een republiek? Respons-abilité — daarom dus.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten