'Ongelooflijk onhandig dat er voor aanstaande dinsdag regen wordt voorspeld, want dan zeem ik altijd de ramen'. Dit is inderdaad een probleem van formaat, echt iets om nachten van wakker te liggen. Wat nu te doen? Een protestbrief schrijven naar de weerman en met het verzoek het op maandag te laten regenen, desnoods voorzien van een bedreiging een kort geding tegen het gehele KNMI aan te spannen. Toch is de oplossing onthutsend eenvoudig, namelijk door de zeemdag aan te passen aan de nieuwe werkelijkheid. In plaats van gewoontegetrouw op dinsdag, de komende week op woensdag de ramen lappen.
Dit is ongeveer het niveau van de bezwaren die worden opgeworpen tegen de recente wijziging van het Reglement van Orde in de Tweede Kamer, waarbij de formateur niet langer door de koningin, maar door het parlement wordt aangewezen. Het probleem is namelijk dat het de gewoonte is dat het nieuwe parlement pas na acht dagen bij elkaar komt, dus pas dan kan er begonnen worden aan de gesprekken over wie de coalitiebesprekingen zou kunnen gaan begeleiden. 'Ongelooflijk onhandig', aldus Frits Korthals Altes, minister van Staat, 'de koningin was na die eerste week al een heel eind.' Alsof het een verdienste van de koningin is dat het nieuwe parlement pas acht dagen na de verkiezingen beschikbaar is, en zij daarentegen direct. Dat is haar trouwens geraden ook, als zwaar overbetaald staatshoofd. De oplossing is namelijk even simpel als Korthals Altes' stompzinnige bezwaar: namelijk door de nieuwe Kamer gewoon de dag na de verkiezingen aan de slag te laten gaan.
ChristenUnie-voorman Arie Slob voegt er vervolgens nog eens fijntjes aan toe: 'De rol van de koningin was helder. Ik vrees dat het nu veel minder transparant wordt.' Nou wordt -ie helemáál mooi, de rol van de koningin bij kabinetsformaties was juist allesbehalve helder, in tegendeel zelfs: die rol is per definitie troebel in een constitutionele monarchie. Juist omdát die uitgevoerd wordt door iemand zonder kiezersmandaat — en die alleen daarom al niets met verkiezingen van doen kan of mag hebben — maar vooral omdat die vreemde mevrouw nergens op aangesproken kan worden. Mochten er eventueel vragen rijzen naar aanleiding van het formatieproces, dan staat het parlement immers voor een demissionaire premier, die echter tegelijkertijd medespeler is in datzelfde formatiecircus. Republikeinen zijn het overigens helemaal eens met staatsrechtgeleerde Douwe Jan Elzinga (RuG) dat het staatshoofd de formatie begeleidt en de formateur aanwijst, mits dat staatshoofd maar gekozen en aanspreekbaar is. Dat is toch niet teveel gevraagd in een gezonde democratie? De zogenaamde vrees voor 'een enorm gedoe in de achterkamers' is in zoverre gegrond, dat daarvan juist en per definitie sprake is zolang er sprake is van bemoeienis door een koningin die überhaupt niets te zoeken heeft in het politiek bedrijf.
Met een dreigende krantenkop zoals 'Vrees voor chaos rond kabinetsformatie' door hielenlikker Jan Hoedeman en slippendrager Remco Meijer van De Volkskrant wordt aldus de onmisbaarheid van de vorstin geïnsinueerd. Zonder Des Majesteits sublieme bemoeienissen zou Nederland tot chaos en wanorde vervallen, waarmee een politieke rechtvaardiging van de monarchie wordt geforceerd. Dit volslagen nonsens-argument is heel eenvoudig te ontmaskeren als niets anders dan de platte drogreden ad baculum: 'als je niet wilt dat a gebeurt, dan moet je b doen', waarbij a in dit geval een nationale chaos is, en b de bemoeienissen van de koningin met de kabinetsformatie. Iedereen kan zien dat de premissen in deze redenering volstrekt ondeugdelijk zijn, omdat zij op geen enkele wijze verband met elkaar houden. (Karikatuur, boze moeder tegen onwillig kind: 'Als jij je bordje niet leeg eet, dan breekt er oorlog uit'.)
Maar voor een weerlegging van deze loze bangmakerij is niet eens logica nodig, slechts de simpele vaststelling dat op provinciaal en gemeentelijk niveau ook zonder bemiddelende vorstin complexe coalities geformeerd kunnen worden. Zo is het Hans Wiegel nog niet zo lang geleden zelfs gelukt in Noord-Brabant een coalitie te formeren tussen zijn VVD en de SP. Juist ja,— zonder koningin. Is dat dan niet wat anders, op landelijk niveau? Jawel, maar niet héél wat anders: uiteindelijk moet ook hier een amalgaam gesmeed worden van verschillende standpunten tussen de deelnemende partijen. De nieuwe parlementariërs krijgen gewoon geen tijd meer om hun roes uit te slapen, de beëdiging van de nieuwe Kamer vindt dus niet op 20 september plaats, maar meteen de dag na de verkiezingen, en hup: aan de slag! De enige reden om die vreemde mevrouw daarbij te betrekken is politieke gemakzucht, meer niet.
Toch zullen republikeinen met gepast gevoel voor ironie gaarne toegeven dat de nieuwe Kamer 'er niet uitkwam' bij het aanwijzen van een geschikte formateur, en gaarne de parlementariërs 'met hangende pootjes' bij Hare Majesteit Derzelve laten aankloppen en nederig knielend laten smeken ons land voor verdere chaos te behoeden.
Maar daar hebben republikeinen dan weer zo hun eigen redenen voor.
¶
ChristenUnie-voorman Arie Slob voegt er vervolgens nog eens fijntjes aan toe: 'De rol van de koningin was helder. Ik vrees dat het nu veel minder transparant wordt.' Nou wordt -ie helemáál mooi, de rol van de koningin bij kabinetsformaties was juist allesbehalve helder, in tegendeel zelfs: die rol is per definitie troebel in een constitutionele monarchie. Juist omdát die uitgevoerd wordt door iemand zonder kiezersmandaat — en die alleen daarom al niets met verkiezingen van doen kan of mag hebben — maar vooral omdat die vreemde mevrouw nergens op aangesproken kan worden. Mochten er eventueel vragen rijzen naar aanleiding van het formatieproces, dan staat het parlement immers voor een demissionaire premier, die echter tegelijkertijd medespeler is in datzelfde formatiecircus. Republikeinen zijn het overigens helemaal eens met staatsrechtgeleerde Douwe Jan Elzinga (RuG) dat het staatshoofd de formatie begeleidt en de formateur aanwijst, mits dat staatshoofd maar gekozen en aanspreekbaar is. Dat is toch niet teveel gevraagd in een gezonde democratie? De zogenaamde vrees voor 'een enorm gedoe in de achterkamers' is in zoverre gegrond, dat daarvan juist en per definitie sprake is zolang er sprake is van bemoeienis door een koningin die überhaupt niets te zoeken heeft in het politiek bedrijf.
Met een dreigende krantenkop zoals 'Vrees voor chaos rond kabinetsformatie' door hielenlikker Jan Hoedeman en slippendrager Remco Meijer van De Volkskrant wordt aldus de onmisbaarheid van de vorstin geïnsinueerd. Zonder Des Majesteits sublieme bemoeienissen zou Nederland tot chaos en wanorde vervallen, waarmee een politieke rechtvaardiging van de monarchie wordt geforceerd. Dit volslagen nonsens-argument is heel eenvoudig te ontmaskeren als niets anders dan de platte drogreden ad baculum: 'als je niet wilt dat a gebeurt, dan moet je b doen', waarbij a in dit geval een nationale chaos is, en b de bemoeienissen van de koningin met de kabinetsformatie. Iedereen kan zien dat de premissen in deze redenering volstrekt ondeugdelijk zijn, omdat zij op geen enkele wijze verband met elkaar houden. (Karikatuur, boze moeder tegen onwillig kind: 'Als jij je bordje niet leeg eet, dan breekt er oorlog uit'.)
Maar voor een weerlegging van deze loze bangmakerij is niet eens logica nodig, slechts de simpele vaststelling dat op provinciaal en gemeentelijk niveau ook zonder bemiddelende vorstin complexe coalities geformeerd kunnen worden. Zo is het Hans Wiegel nog niet zo lang geleden zelfs gelukt in Noord-Brabant een coalitie te formeren tussen zijn VVD en de SP. Juist ja,— zonder koningin. Is dat dan niet wat anders, op landelijk niveau? Jawel, maar niet héél wat anders: uiteindelijk moet ook hier een amalgaam gesmeed worden van verschillende standpunten tussen de deelnemende partijen. De nieuwe parlementariërs krijgen gewoon geen tijd meer om hun roes uit te slapen, de beëdiging van de nieuwe Kamer vindt dus niet op 20 september plaats, maar meteen de dag na de verkiezingen, en hup: aan de slag! De enige reden om die vreemde mevrouw daarbij te betrekken is politieke gemakzucht, meer niet.
Toch zullen republikeinen met gepast gevoel voor ironie gaarne toegeven dat de nieuwe Kamer 'er niet uitkwam' bij het aanwijzen van een geschikte formateur, en gaarne de parlementariërs 'met hangende pootjes' bij Hare Majesteit Derzelve laten aankloppen en nederig knielend laten smeken ons land voor verdere chaos te behoeden.
Maar daar hebben republikeinen dan weer zo hun eigen redenen voor.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten