Dat nu reeds vast staat dat de te vormen regering na 12 september een coalitie zal moeten vormen met één enkele familie vindt Piet van Asseldonk van de NOS niet belangrijk. De eurocrisis, de stagnerende huizenmarkt en de stijgende werkloosheid wordt door hem van meer gewicht geacht. Dat kan waar zijn maar of dat ook juist is, moet nog blijken. Een onschendbare familie met eigen verborgen belangen, die zonder kiezersmandaat deelneemt aan iedere regering is op zijn minst opmerkelijk en dient derhalve met enige argwaan bekeken worden. Alle relativerende woordjes ten spijt, als zou de macht van deze familie grondwettelijk afdoende afgebakend en gewaarborgd zijn, betreft het nog altijd een uit de middeleeuwen stammende weeffout in ons politiek bestel die een nadrukkelijke rechtvaardiging behoeft.
Rutte of Roemer, Rummer of Roete, verder dan regeringsleider zal hij het nooit kunnen schoppen. Het regeringshoofd zal altijd iemand van die ene overgeprivilegieerde familie zijn. En het adviserend — desnoods vervangend — orgaan van die regering wordt voorgezeten door datzelfde lid van diezelfde familie. 'Allemaal ceremonieel' wordt er dan haastig sussend aan toegevoegd: 'Toe maar, stil maar, kiezer speentje in de mond, is al goed zo...' Van Asseldonk resumeert ten overvloede nog maar eens de respectieve posities die de partijen van beide kandidaat regeringsleiders ten aanzien van de monarchie traditioneel innemen. Maar, zoals eerder door hem opgemerkt, er zijn belangrijker zaken.
Toch staat er aan het eind van zijn uitgekauwde betoog één zinnetje dat de staatsrechtelijke en politieke werkelijkheid geen recht doet: 'Bij de formatie van een nieuw kabinet zal zij — voor het eerst in de geschiedenis — niet betrokken zijn. Alleen als de politici er zelf niet uitkomen, komt de vorstin weer in beeld.' Inderdaad, vlak voordat het laatste kabinet ter ziele ging, is met behulp van een eenvoudige wijziging in het Reglement van Orde de rol komen te vervallen die de koningin tot dusverre speelde bij de kabinetsformaties. Op 13 september zal die taak worden overgenomen door het nieuw gekozen parlement, hetgeen warempel een stap in de goede richting lijkt voor een tranparanter democratisch bestel. De gniffelende republikein — of wat daarvoor door moet gaan — viert hiermee niet alleen een Pyrrusoverwinning, maar schiet zichzelf echter in de eigen voet en daarmee zijn republikeinse ideaal.
Laat allereerst duidelijk gesteld worden: wie de rol van procesbewaker speelt bij kabinetsformaties is constitutioneel nergens geregeld. Met andere woorden, de rol die de koningin tot dusverre speelde door bijvoorbeeld formateurs aan te wijzen, heeft geen enkele (grond)wettelijke basis. Het is een gewoonte, meer niet. Een achterdochtiger uitleg is dat die ene familie zich dat recht brutaalweg heeft toegeëigend, uiteraard voorzien van de loze vertelling dat zij belangeloos boven het partijpolitieke gekrakeel zouden staan. Uit zuiver democratisch standpunt bezien is de stap om die rol te verleggen naar de volksvertegenwoordiging dan ook juist, maar er zijn strategische tegenargumenten.
De kans dat 'de politici er zelf niet uitkomen' bij het aanwijzen van een formateur is aanzienlijk, want iedere partij zal voor aanvang van de coalitiebesprekingen immers instinctief zijn kaarten tegen de borst willen houden. Maar de vanzelfsprekendheid waarmee Van Asseldonk vervolgens concludeert dat 'de vorstin dan weer in beeld komt' is nergens op gebaseerd, simpelweg omdat geen enkele wet of regel daar ook maar met één woord over rept. En tóch is het in het belang van de republikeinse zaak dat de koningin die taak dan weer op zich neemt, en zullen wij het monarchale hoongelach als zou het parlement 'met hangende pootjes bij de majesteit terugkeren' daarbij knarsentandend voor lief moeten nemen.
Dat republikeinse belang is samen te vatten in één enkel woord: zichtbaarheid. Preciezer uitgedrukt, zichtbare politieke activiteit van de vorstin omdat die haar kwetsbaar maakt. Zonder zichtbaarheid geen discussie over de politieke macht van de koningin — zoals in 2010 nadrukkelijk het geval was — terwijl zij echter wél onzichtbaar deel blijft uitmaken van de te vormen regering. Als zodanig is de huidige situatie, waarbij de koningin geen rol meer speelt bij de kabinetsformatie maar wél in de regering zit, erger en gevaarlijker dan een volledig gedepolitiseerd koningschap. Eenmaal in dat laatste ceremoniële stadium aanbeland, zal de monarchie met een volledig onkwetsbare koning immers voor eeuwig in beton gegoten zijn. Zolang de koningin deel blijft uitmaken van de regering, dienen republikeinen derhalve te pleiten — hoe moeilijk dat ook is — voor zoveel mogelijk zichtbare politieke macht van de vorstin, teneinde de weg naar een volwaardige moderne democratie open te houden: de republiek.
¶
Rutte of Roemer, Rummer of Roete, verder dan regeringsleider zal hij het nooit kunnen schoppen. Het regeringshoofd zal altijd iemand van die ene overgeprivilegieerde familie zijn. En het adviserend — desnoods vervangend — orgaan van die regering wordt voorgezeten door datzelfde lid van diezelfde familie. 'Allemaal ceremonieel' wordt er dan haastig sussend aan toegevoegd: 'Toe maar, stil maar, kiezer speentje in de mond, is al goed zo...' Van Asseldonk resumeert ten overvloede nog maar eens de respectieve posities die de partijen van beide kandidaat regeringsleiders ten aanzien van de monarchie traditioneel innemen. Maar, zoals eerder door hem opgemerkt, er zijn belangrijker zaken.
Toch staat er aan het eind van zijn uitgekauwde betoog één zinnetje dat de staatsrechtelijke en politieke werkelijkheid geen recht doet: 'Bij de formatie van een nieuw kabinet zal zij — voor het eerst in de geschiedenis — niet betrokken zijn. Alleen als de politici er zelf niet uitkomen, komt de vorstin weer in beeld.' Inderdaad, vlak voordat het laatste kabinet ter ziele ging, is met behulp van een eenvoudige wijziging in het Reglement van Orde de rol komen te vervallen die de koningin tot dusverre speelde bij de kabinetsformaties. Op 13 september zal die taak worden overgenomen door het nieuw gekozen parlement, hetgeen warempel een stap in de goede richting lijkt voor een tranparanter democratisch bestel. De gniffelende republikein — of wat daarvoor door moet gaan — viert hiermee niet alleen een Pyrrusoverwinning, maar schiet zichzelf echter in de eigen voet en daarmee zijn republikeinse ideaal.
Laat allereerst duidelijk gesteld worden: wie de rol van procesbewaker speelt bij kabinetsformaties is constitutioneel nergens geregeld. Met andere woorden, de rol die de koningin tot dusverre speelde door bijvoorbeeld formateurs aan te wijzen, heeft geen enkele (grond)wettelijke basis. Het is een gewoonte, meer niet. Een achterdochtiger uitleg is dat die ene familie zich dat recht brutaalweg heeft toegeëigend, uiteraard voorzien van de loze vertelling dat zij belangeloos boven het partijpolitieke gekrakeel zouden staan. Uit zuiver democratisch standpunt bezien is de stap om die rol te verleggen naar de volksvertegenwoordiging dan ook juist, maar er zijn strategische tegenargumenten.
De kans dat 'de politici er zelf niet uitkomen' bij het aanwijzen van een formateur is aanzienlijk, want iedere partij zal voor aanvang van de coalitiebesprekingen immers instinctief zijn kaarten tegen de borst willen houden. Maar de vanzelfsprekendheid waarmee Van Asseldonk vervolgens concludeert dat 'de vorstin dan weer in beeld komt' is nergens op gebaseerd, simpelweg omdat geen enkele wet of regel daar ook maar met één woord over rept. En tóch is het in het belang van de republikeinse zaak dat de koningin die taak dan weer op zich neemt, en zullen wij het monarchale hoongelach als zou het parlement 'met hangende pootjes bij de majesteit terugkeren' daarbij knarsentandend voor lief moeten nemen.
Dat republikeinse belang is samen te vatten in één enkel woord: zichtbaarheid. Preciezer uitgedrukt, zichtbare politieke activiteit van de vorstin omdat die haar kwetsbaar maakt. Zonder zichtbaarheid geen discussie over de politieke macht van de koningin — zoals in 2010 nadrukkelijk het geval was — terwijl zij echter wél onzichtbaar deel blijft uitmaken van de te vormen regering. Als zodanig is de huidige situatie, waarbij de koningin geen rol meer speelt bij de kabinetsformatie maar wél in de regering zit, erger en gevaarlijker dan een volledig gedepolitiseerd koningschap. Eenmaal in dat laatste ceremoniële stadium aanbeland, zal de monarchie met een volledig onkwetsbare koning immers voor eeuwig in beton gegoten zijn. Zolang de koningin deel blijft uitmaken van de regering, dienen republikeinen derhalve te pleiten — hoe moeilijk dat ook is — voor zoveel mogelijk zichtbare politieke macht van de vorstin, teneinde de weg naar een volwaardige moderne democratie open te houden: de republiek.
3 opmerkingen:
Applaus,
maar ik denk dat Hare Hoogheid stiekem het uitzit en zich wanhopig afvraagd hoe het verder moet met de Monarchie.
Dat wordt natuurlijk wel lachen met Koning Willem de Laatste.
Maar op een of andere manier speelt die Maxima
(de nieuwe opvolger voor de benoemde elite)
een niet uit te vlakken rol.
Ben benieuw hoe het met Jorge is en of hij al
een NL-pas heeft.
En trouwens Bea heeft lakei Donner op de goede
plek, als onder-Koning.
Op naar het nieuwe kabinet van van Amsberg
Ja leuk. Ik verheug me er al op. Maar daar noem je Máxima en haar vader. Heeft die ouwe eigenlijk wel inburgeringsexamen gedaan? Dat mag je toch verwachten van iemand die de schaamteloosheid heeft op het bordes te wilen gaan staan. Het lijkt me wenselijk, in zijn plaats iets te kunnen verstaan van de toejuichingen. Laten we hem tegemoet komen en het op " ASESINO"houden.
@ anoniem Inburgeringsexamen dat is voor het volk.
De zelfbenoemde elite, door het volk dankbaar op de troon gehouden hoeft dat niet te doen.
Jorge Molenaar dat lijkt me ook wel wat.
Een reactie posten