Dat krijg je nu van politieke onzichtbaarheid: er is niets te schrijven. De troonrede was te voorspelbaar inhoudsloos om daar nu alsnog over in de pen te klimmen. Schampere opmerkingen over het hysterische oranjegrauw zetten even weinig republikeinse zoden aan de dijk als de verontwaardiging over de preventief in de boeien geslagen waxinelichtjeswerper. Natuurlijk is er altijd wel iéts te melden, al was het maar dat een scheidend — zich zowaar 'republikeins' noemend — Kamerlid een koninklijk lintje weigerde, en dat we de banale vertelling van de broekriem-die-aangehaald-moet-worden moeten vernemen juist uit de mond van een schatrijke deftige dame, die als enige ambtenaar in dit land er tóch in inkomen op vooruit blijkt te gaan.
Tenenkrommende taferelen voor paleis Noordeinde
Voor de ontwikkeling van kritiek op een politiek stelsel, waarbij een middeleeuwse monarch is vastgeklonken aan een parlementaire democratie, geldt als voorwaarde dat dit Fremdkörper op zijn minst ook zichtbaar zal moeten zijn. Om precies te zijn: politiek zichtbaar. Die gouden koets, die aanstellerige hoeden en dat rare gezwaai zijn allemaal uitdrukkingen van de vorst die zuiver ceremoniële taken uitvoert,— waarschijnlijk op de wijze waarop Thorbecke dat in 1848 ooit bedoelde. En natuurlijk gaat het goed, en natuurlijk komt de Kamer er zelf wel uit met die formatieprocedure, ondanks alle paniekerige onheilsprofeten die ons probeerden bang te maken voor een chaos zonder koningin. Sterker zelfs: het gevreesde debat over de benoeming van de formateur(s) dat morgen gaat plaatsvinden, blijkt zelfs niet eens meer nodig te zijn, omdat de formateur(s) al lang bekend zijn.
Wie roept dat een ongekozen staatshoofd niets te zoeken heeft bij de formering van een nieuw kabinet, heeft uiteraard het grootste gelijk van de wereld. Voor zoiets raars is inderdaad geen enkel valide argument te bedenken. Niettemin staat al wel vast dat ditzelfde ongekozen staatshoofd ook het regeringshoofd zal zijn van het (en ieder) te vormen kabinet, maar dan wel volledig onzichtbaar. Het geheimzinnige maandagmiddaggesprek tussen regeringshoofd en premier zal blijven plaatsvinden: eveneens volkomen onzichtbaar. Deze wellicht laatste zichtbare politieke activiteit van de monarch is door de uitvoering van het nieuwe Reglement van Orde van de Tweede Kamer aan onze waarneming onttrokken, en daarmee dus ook de mogelijkheid om kritiek te ontwikkelen zoals tijdens de vorige formatieperiode. In tegenstelling tot bijvoorbeeld Zweden zal in ons land het gaandeweg steeds verder depolitiseren van het koningschap echter niet leiden tot een onkwetsbare ceremoniële monarchie, maar slechts tot het volkomen onzichtbaar maken van een ongekozen en onschendbaar lid van de regering.
De toestand waar wij thans op afstevenen is echter nóg schadelijker voor de transparantie van ons politiek bestel. Wie als republikein pleit voor een ceremoniële monarchie vraagt immers nog altijd gewoon om het behoud van de monarchie. Want ook al is er inderdaad geen enkele reden te bedenken om de koningin de formatie te laten leiden, is het omwille van strategische redenen van politieke zichtbaarheid — en dus kwetsbaarheid — van het grootste belang haar die rol zo nadrukkelijk mogelijk terug te geven.
De tweesprong waarop ons regeringssysteem zich bevindt is namelijk onthutsend simpel: ófwel we worden een republiek, ófwel we maken de monarch zo kwetsbaar mogelijk door haar zichtbaar politiek actief te laten zijn en daarmee de weg naar de republiek open te houden. Voor de invoering van de republiek is (helaas nog steeds) te weinig steun, dus zit er vooralsnog niets anders op dan het laatstgenoemde alternatief,— hoe paradoxaal dat ook moge zijn. Anders zou de monarchie hier wel eens voor eeuwig in beton gegoten kunnen worden.
¶
Tenenkrommende taferelen voor paleis Noordeinde
Voor de ontwikkeling van kritiek op een politiek stelsel, waarbij een middeleeuwse monarch is vastgeklonken aan een parlementaire democratie, geldt als voorwaarde dat dit Fremdkörper op zijn minst ook zichtbaar zal moeten zijn. Om precies te zijn: politiek zichtbaar. Die gouden koets, die aanstellerige hoeden en dat rare gezwaai zijn allemaal uitdrukkingen van de vorst die zuiver ceremoniële taken uitvoert,— waarschijnlijk op de wijze waarop Thorbecke dat in 1848 ooit bedoelde. En natuurlijk gaat het goed, en natuurlijk komt de Kamer er zelf wel uit met die formatieprocedure, ondanks alle paniekerige onheilsprofeten die ons probeerden bang te maken voor een chaos zonder koningin. Sterker zelfs: het gevreesde debat over de benoeming van de formateur(s) dat morgen gaat plaatsvinden, blijkt zelfs niet eens meer nodig te zijn, omdat de formateur(s) al lang bekend zijn.
Wie roept dat een ongekozen staatshoofd niets te zoeken heeft bij de formering van een nieuw kabinet, heeft uiteraard het grootste gelijk van de wereld. Voor zoiets raars is inderdaad geen enkel valide argument te bedenken. Niettemin staat al wel vast dat ditzelfde ongekozen staatshoofd ook het regeringshoofd zal zijn van het (en ieder) te vormen kabinet, maar dan wel volledig onzichtbaar. Het geheimzinnige maandagmiddaggesprek tussen regeringshoofd en premier zal blijven plaatsvinden: eveneens volkomen onzichtbaar. Deze wellicht laatste zichtbare politieke activiteit van de monarch is door de uitvoering van het nieuwe Reglement van Orde van de Tweede Kamer aan onze waarneming onttrokken, en daarmee dus ook de mogelijkheid om kritiek te ontwikkelen zoals tijdens de vorige formatieperiode. In tegenstelling tot bijvoorbeeld Zweden zal in ons land het gaandeweg steeds verder depolitiseren van het koningschap echter niet leiden tot een onkwetsbare ceremoniële monarchie, maar slechts tot het volkomen onzichtbaar maken van een ongekozen en onschendbaar lid van de regering.
De toestand waar wij thans op afstevenen is echter nóg schadelijker voor de transparantie van ons politiek bestel. Wie als republikein pleit voor een ceremoniële monarchie vraagt immers nog altijd gewoon om het behoud van de monarchie. Want ook al is er inderdaad geen enkele reden te bedenken om de koningin de formatie te laten leiden, is het omwille van strategische redenen van politieke zichtbaarheid — en dus kwetsbaarheid — van het grootste belang haar die rol zo nadrukkelijk mogelijk terug te geven.
De tweesprong waarop ons regeringssysteem zich bevindt is namelijk onthutsend simpel: ófwel we worden een republiek, ófwel we maken de monarch zo kwetsbaar mogelijk door haar zichtbaar politiek actief te laten zijn en daarmee de weg naar de republiek open te houden. Voor de invoering van de republiek is (helaas nog steeds) te weinig steun, dus zit er vooralsnog niets anders op dan het laatstgenoemde alternatief,— hoe paradoxaal dat ook moge zijn. Anders zou de monarchie hier wel eens voor eeuwig in beton gegoten kunnen worden.
8 opmerkingen:
wat een zielige vertoning, dat filmpje, de ene familie zwaait naar de andere, met dat verschil dat de ene familie onderhouden wordt door de andere familie die minder te verteren heeft dan de familie die onderhouden wordt, snapt u het ??
Nee, ik snap het niet maar nog steeds maakt bijna niemand zich daar druk om. Als ik de buurvrouw die met een doos van de voedselbank aankomt, haar om een aanzienlijk deel van de inhoud vraag, die zelfs opeis omdat ik haar altijd vriendelijk groet en af en toe een praatje maak, wordt mij, terecht toegevoegd dat ik een min persoon ben. Bij Bea is het andersom: zij plukt ons maar dat moeten wij als gunst beschouwen en een deel van de bevolking doet dat ook. Over snappen gesproken.
Anoniem, je had het niet beter kunnen verwoorden. Het volk is blind en adoreert deze familie, die allerlei zaken uitspookt die men van niemand zou tolereren. Ik zal dit nooit begrijpen.
Adoratie indeed, en hoe misplaatst. Ik snap die lui gewoon niet. Alsof ze aan hun gewone leven onvoldoende gratificatie ontlenen en hun toevlucht zoeken in allerhande sprookjes, en zelfs menen dat politiek te moeten verankeren. Over religieuze denkbeelden door de mik douwen gesproken...
"The table is tilted folks, the game is rigged. And nobody seems to notice, nobody seems to care."
Van alle politici, Van Gent. Ik was ondertussen al zwaar op haar afgeknapt, maar dit verdient een pluim(pje). Overigens zie ik nu uw predikament. Ik denk ik luttele (cent|dec)ennia, u denkt in termen van eeuwigheid. Alle kynici en opa's zijn dan al goed en wel de pijp uit, en nieuwere generaties met andere denkbeelden en sentimenten kunnen het stokje dan overnemen. Is ook al sinds mensenheugenis zo, ware het dat dit geval een iets andere belading heeft.
Ikzelf hoop op een situatie als in Frankrijk, eind 18e eeuw. Waarbij het economisch en qua obscene rijkdom / zelfverrijking zo gigantisch uit de klauwen liep en de verontwaardiging dermate groot was dat zelfs het établissement daar wel op moest reageren. Aan uw werk is ook duidelijk af te leiden dat de contemporaire elite zich niet op deze wijze in de vingers zal snijden.
Het is maar te hopen dat men op dit soort fabeltjes is afgeknapt lang voordat de ceremoniële monarchie constitutioneel wordt verankerd. Kunnen ze in de slachtofferrol blijven vervallen.
Wie hoopt 'op een situatie als in Frankrijk, eind 18e eeuw' is bij de gelogeerde aap aan het verkeerde adres.
Ik voel me genegen om mijn antwoord enigszins te nuanceren. Zit natuurlijk niet te wachten op guillotines, rollende hoofden en door macht gecorrumpeerde despoten die op papier maché bergen verrijzen in toga's. Waar ik op hoop is dat de zelfverrijking en de excessen, - of wat dat betreft de Kafkaesque politieke spelletjes - zulke absurde vormen aannemen, dat de gevestigde politieke orde zich achter de oren gaat krabben en alles grondig opnieuw wordt overdacht.
Anders gezegd, ik zie ze graag zo uitglijden dat men er niet meer omheen kan.
Een reactie posten