Opa's stonden in hoog aanzien
die zeiden dat het altijd zo was geweest
en altijd zo zou blijven
[...]
iemand zegt opa de pest met je oude verhalen
Remco Campert - Iemand stelt de vraag (Betere Tijden)
Vooralsnog lijkt het formatiemotortje onder Koning Kamp niet te haperen, en waarom zou het ook? Omdat Henk Kamp niet van het Huis van Nassau is? 'Ze zijn hier het beste voor opgeleid' hoort men vaak neuzelen, vaak nog aangevuld met een veronderstelde politieke neutraliteit. Waarom Beatrix — die per slot van rekening ook een betrokken lid van de regering is — dan ineens politiek neutraal zou zijn, is altijd een raadsel geweest. Vermoedelijk is die veronderstelling slechts een banaal onderdeel van de goddelijke mythe die de familie zo graag in stand houdt. Niettemin blijft de verandering in het formatieproces de gemoederen bezighouden, gewoontedieren als politici kennelijk zijn.
De dag voor de verkiezingen ontving Joost Karhof de oud-politici Wouter Bos en Frits Bolkestein, beiden in hun hoedanigheid van ex-vertegenwoordigers van de leidende fracties. Dat de neoconservatieve éminence grise in onvervalst Algemeen Bekakt Nederlands (ongevraagd) zou menen 'dat we het hadden moeten houden zoals het was' zal niemand verbazen. Het zou hier volgens hem immers om een oplossing gaan voor een niet-bestaand probleem. Toch een wonderlijke uitspraak voor de lineair denkende filosoof, want zo ken ik er nog wel een paar. Dan loop ik bijvoorbeeld op straat of ik sta bij de tramhalte, en roep ineens 'Ventieldopje',— desgevraagd zou ik dan kunnen beweren dat dit mijn antwoord is op een niet-gestelde vraag.
Nieuwsuur, 11 september 2012
Maar van Wouter Bos hadden we toch anders mogen verwachten. Hij leidt zijn standpunt ten aanzien van de gewijzigde formatieprocedure in met de raadselachtige woorden 'Ik ben redelijk republikeins gezind'. Nu ijsbeer ik toch al enkele dagen rond over wat 'redelijk republikeins' toch zou kunnen betekenen. Wil je dan soms een 'tamelijk' gekozen staatshoofd? Sta je dan met een 'nogal' oranje vlaggetje slechts 'een beetje' naar de gouden koets te zwaaien? Over lineair gesproken: republikein ben je of dat ben je niet. Je wilt dat het staatshoofd wordt gekozen, of je vindt het allemaal wel best zo. Een Redeblikein is een vierkante cirkel.
Maar dat zij hem allemaal vergeven. Stuitender is Bos' motivering: de gang naar de koningin zou een 'toonbeeld van tranparantie zijn', want 'iedereen maakt bekend wat hij de koningin geadviseerd heeft. De koningin kan dus ook nooit echt iets anders doen dan wat de meerderheid van de mensen haar adviseert'. En als klap op de vuurpijl besluit hij zijn antwoord door de hoop uit te spreken dat het goed zal gaan, en dat we in het slechtste geval een chaos krijgen.
Wouter Bos was ten tijde van de voorlaatste verkiezingen weliswaar niet meer politiek actief, maar het kan hem toch niet ontgaan zijn dat júist bij die formatie de rol van het staatshoofd zo nadrukkelijk ter discussie kwam te staan, juist omdát zij geheel tegen de raadgevingen van haar adviseurs in volkomen haar eigen gang bleek te gaan? Wie herinnert zich bijvoorbeeld niet de merkwaardig plotselinge verschijning van de toenmalige vice-voorzitter van de Raad van State Tjeenk-Willink?
Maar daarin schuilt eigenlijk het republikeinse bezwaar niet eens zozeer. Het zou best kunnen dat Beatrix op zeer kundige wijze het formatieproces kan begeleiden, hoewel niemand dat ooit met zekerheid zal kunnen vaststellen. De veelgenoemde transparantie is namelijk slechts één aspect, maar waar niemand het over heeft is de aanspreekbaarheid en — zo je wilt — politieke aansprakelijkheid. Wat nu, als de boel om de een of andere reden gierend uit de hand loopt? Het duurt bijvoorbeeld te lang, mislukkingen stapelen zich op, er is onophoudelijk geruzie vanwege incompetente formateurs et cetera. Wie is er dan bij de oude procedure op aan te spreken? Juist ja: de demissionaire premier, die is namelijk verantwoordelijk voor de dralende of klungelende koning. Maar laat diezelfde premier nu toevallig nét op datzelfde moment aan de onderhandelingstafel zitten, maar dan in de hoedanigheid van lijsttrekker. Kijk, en dáár wringt de monarchale schoen.
Willen republikeinen dan soms dat de formatieprocedure uit handen van het staatshoofd blijft? Nee hoor, republikeinen willen alleen dat hun staatshoofd gekozen is, dat die over een legitiem democratisch mandaat beschikt en als zodanig daarop aangesproken kan worden. En dat is echt niet teveel gevraagd in een moderne parlementaire democratie.
¶
die zeiden dat het altijd zo was geweest
en altijd zo zou blijven
[...]
iemand zegt opa de pest met je oude verhalen
Remco Campert - Iemand stelt de vraag (Betere Tijden)
Vooralsnog lijkt het formatiemotortje onder Koning Kamp niet te haperen, en waarom zou het ook? Omdat Henk Kamp niet van het Huis van Nassau is? 'Ze zijn hier het beste voor opgeleid' hoort men vaak neuzelen, vaak nog aangevuld met een veronderstelde politieke neutraliteit. Waarom Beatrix — die per slot van rekening ook een betrokken lid van de regering is — dan ineens politiek neutraal zou zijn, is altijd een raadsel geweest. Vermoedelijk is die veronderstelling slechts een banaal onderdeel van de goddelijke mythe die de familie zo graag in stand houdt. Niettemin blijft de verandering in het formatieproces de gemoederen bezighouden, gewoontedieren als politici kennelijk zijn.
De dag voor de verkiezingen ontving Joost Karhof de oud-politici Wouter Bos en Frits Bolkestein, beiden in hun hoedanigheid van ex-vertegenwoordigers van de leidende fracties. Dat de neoconservatieve éminence grise in onvervalst Algemeen Bekakt Nederlands (ongevraagd) zou menen 'dat we het hadden moeten houden zoals het was' zal niemand verbazen. Het zou hier volgens hem immers om een oplossing gaan voor een niet-bestaand probleem. Toch een wonderlijke uitspraak voor de lineair denkende filosoof, want zo ken ik er nog wel een paar. Dan loop ik bijvoorbeeld op straat of ik sta bij de tramhalte, en roep ineens 'Ventieldopje',— desgevraagd zou ik dan kunnen beweren dat dit mijn antwoord is op een niet-gestelde vraag.
Nieuwsuur, 11 september 2012
Maar van Wouter Bos hadden we toch anders mogen verwachten. Hij leidt zijn standpunt ten aanzien van de gewijzigde formatieprocedure in met de raadselachtige woorden 'Ik ben redelijk republikeins gezind'. Nu ijsbeer ik toch al enkele dagen rond over wat 'redelijk republikeins' toch zou kunnen betekenen. Wil je dan soms een 'tamelijk' gekozen staatshoofd? Sta je dan met een 'nogal' oranje vlaggetje slechts 'een beetje' naar de gouden koets te zwaaien? Over lineair gesproken: republikein ben je of dat ben je niet. Je wilt dat het staatshoofd wordt gekozen, of je vindt het allemaal wel best zo. Een Redeblikein is een vierkante cirkel.
Maar dat zij hem allemaal vergeven. Stuitender is Bos' motivering: de gang naar de koningin zou een 'toonbeeld van tranparantie zijn', want 'iedereen maakt bekend wat hij de koningin geadviseerd heeft. De koningin kan dus ook nooit echt iets anders doen dan wat de meerderheid van de mensen haar adviseert'. En als klap op de vuurpijl besluit hij zijn antwoord door de hoop uit te spreken dat het goed zal gaan, en dat we in het slechtste geval een chaos krijgen.
Wouter Bos was ten tijde van de voorlaatste verkiezingen weliswaar niet meer politiek actief, maar het kan hem toch niet ontgaan zijn dat júist bij die formatie de rol van het staatshoofd zo nadrukkelijk ter discussie kwam te staan, juist omdát zij geheel tegen de raadgevingen van haar adviseurs in volkomen haar eigen gang bleek te gaan? Wie herinnert zich bijvoorbeeld niet de merkwaardig plotselinge verschijning van de toenmalige vice-voorzitter van de Raad van State Tjeenk-Willink?
Maar daarin schuilt eigenlijk het republikeinse bezwaar niet eens zozeer. Het zou best kunnen dat Beatrix op zeer kundige wijze het formatieproces kan begeleiden, hoewel niemand dat ooit met zekerheid zal kunnen vaststellen. De veelgenoemde transparantie is namelijk slechts één aspect, maar waar niemand het over heeft is de aanspreekbaarheid en — zo je wilt — politieke aansprakelijkheid. Wat nu, als de boel om de een of andere reden gierend uit de hand loopt? Het duurt bijvoorbeeld te lang, mislukkingen stapelen zich op, er is onophoudelijk geruzie vanwege incompetente formateurs et cetera. Wie is er dan bij de oude procedure op aan te spreken? Juist ja: de demissionaire premier, die is namelijk verantwoordelijk voor de dralende of klungelende koning. Maar laat diezelfde premier nu toevallig nét op datzelfde moment aan de onderhandelingstafel zitten, maar dan in de hoedanigheid van lijsttrekker. Kijk, en dáár wringt de monarchale schoen.
Willen republikeinen dan soms dat de formatieprocedure uit handen van het staatshoofd blijft? Nee hoor, republikeinen willen alleen dat hun staatshoofd gekozen is, dat die over een legitiem democratisch mandaat beschikt en als zodanig daarop aangesproken kan worden. En dat is echt niet teveel gevraagd in een moderne parlementaire democratie.
2 opmerkingen:
Heeft allang niks meer te maken met rationaliteit. Eerder met zakelijk en politiek opportunisme. De meneer is een adder. Zijn andere politici ook niet van verschoond, denk bijvoorbeeld aan juffrouw Belhai van D66.
Ervan uitgaande dat hij republikein is. Dan handelt hij bij implicatie op een wijze die strijdig is met zijn natuur - je bent per slot van rekening republikein of je bent het niet. Een dokter kan ook niet zeggen dat iemand half zwanger is. Een teken van intellectuele oneerlijkheid, al dan niet uit opportunisme.
Waar ik mij nog het meeste aan stoor is dat zulke Kafkaesque spelletjes zo openlijk gespeeld worden zonder dat er ook maar een haan naar kraait.
Wat een geweldige manier om de dag te beginnen die nu al nu niet meer stuk kan. Werkelijk geniaal dit artikel en ik vind het geestigheidsgehalte onovertroffen. Wie dat voor elkaar krijgt terwijl de inhoud natuurlijk over dingen gaat waarvan je uit je vel springt, is goud waard.
Een reactie posten